رحمان قهرمانپور
کارشناس روابط بین الملل
د ر عالم د یپلماسی به این اتفاقات گفتگو نمیگویند و این تباد ل پیام به معنای اعتماد طرفین نیست. مگر اینکه قبل از وقوع یک حاد ثه به آن کشور اطلاع د هند . مثلا اگر آمریکا بخواهد به جایی حمله کند و قبل از آن یک سری کشورهای خاص را مطلع کند ، د ر آن صورت میتوان حد س زد که آمریکا اعتماد کرد ه است. این پیامها به تعبیر علمی بازد ارند ه و به تعبیر عامیانه پیامهای تهد ید است. آمریکا به د نبال این است که د امنه د رگیریها د ر خاورمیانه گسترش پید ا نکند و به سطح منطقه کشید ه نشود . د ر آن صورت آمریکا مجبور است که به نفع اسراییل اقد ام نظامی کند . پیامهای آمریکا به ایران د ر این مقطع برای این است که شرایط منطقه را آنطور که خود ش د وست د ارد مد یریت کند .
پاسخ ایران د ر رسانهها بازتاب ند اشته، اما ایران هم مثل آمریکا تمایلی به د رگیری نظامی د ر منطقه ند ارد و خواهان د رگیری نظامی مستقیم نیست. د لایل آمریکا و ایران برای خود د اری از جنگ متفاوت است. آمریکا نمیخواهد تعهد ات جد ید ی د ر منطقه بپذیرد ، آمریکا نمیخواهد روند کاهش حضور نظامی خود را برعکس کند ، اما ایران ملاحظات د یگر د ارد . ایران ملاحظات اقتصاد ی و سیاست د اخلی و حفظ توان بازد ارند گی محور مقاومت است. ایران و آمریکا به د لایل متفاوت د ر حال حاضر خواهان د رگیری نیستند . با توجه به اتفاقاتی که د ر منطقه میافتد ، منطقه شرایط حساسی را تجربه میکند .
ممکن است پیشامد هایی رخ د هد که نتیجهی آن خارج از اراد ه و کنترل د ولتهای منطقه باشد . آیند ه پژوهان میگویند که ما از منطقهی قابل پیش بینی به منطقهی غیرقابل پیش بینی وارد شد یم. به این معنا که روند های موجود نشان د هند هی این است که جنگ منطقهای اتفاق نمیافتد ، اما ممکن است یک شگفتی باعث جنگ شود . مثلا اتفاقی خارج از اراد ه کشورها که ممکن است کشورها د رباره آن سوءتفاهم د اشته باشند ؛ بنابراین شرایط منطقه باعث میشود ما با تشد ید ناخواستهی بحران مواجه شویم. د ر چنین شرایطی تباد ل پیام بین د ولتها بیشتر میشود تا د ولتها به روند اعتماد سازی وارد شوند .
اگر شما حد س میزنید که د ر پس پرد ه یک بد ه بستان د ر حال وقوع است، پذیرش این اد عا سخت است. آمریکا نشانههای قابل اعتماد ی مبنی بر اینکه میخواهد با ایران د ر بلند مد ت کار کند از خود نشان ند اد ه است. مسئله آمریکا د ر مقابل ایران د ر خاورمیانه این است که تا جای ممکن از سوی ایران تهد ید نشود و ایران نتواند ضربهای به آمریکا بزند . د ر بعد ایجابی، آمریکا به د نبال کار استراتژیک با ایران نیست. تجربه سالهای اخیر این مسئله را به آمریکا نشان د اد ه که آمریکا نمیتواند سیاست خود را د ر مقابل ایران پیاد ه کند ؛ بنابراین د رست است که آمریکا پیامهایی مید هد ، اما این پیامها بیش از آنکه نشانهای از همکاری بلند مد ت باشد ، بیشتر نشانه ایست از اینکه د و طرف میخواهند بحران موجود را به نوعی مد یریت کنند و مانع از گسترش آن به منطقه شوند .